Elk jaar in de eerste week van juni komen Engelse en Ierse zigeuners en travelers samen in Appleby-in-Westmorland in het noorden van Engeland. Dat doen ze al honderden jaren tijdens hun jaarlijkse bijeenkomst; de Appleby Horse Fair.
De rest van het jaar is Appleby een slaperig oud, typisch Engels marktstadje in de Eden Valley in het noordelijke Engelse graafschap Cumbria. De groene vruchtbare glooiende heuvels van de Eden Valley grenzen aan de westkant aan de Lake District fells en aan de zuidkant aan de ruige Yorkshire Dales, de Pennines, een heuvelrug die ook wel de ruggengraad van Engeland wordt genoemd, grenst ten oosten aan de Eden Valley. De Eden rivier stroomt, zoals de naam misschien al doet vermoeden, dwars door de Eden Valley en door het stadje Appleby.
In de eerste week van juni stroomt het normaal zo rustige stadje Appleby vol. Duizenden zigeuners en travelers kamperen een lang weekend op een van de speciale "campsites" rond Appleby, even terug in hun oude nomadische leven. Veel van hen kijken het hele jaar uit naar dit weekend waar familie en vrienden elkaar ontmoeten, mensen die ze soms alleen op dat moment in het jaar zien. Ze showen er hun paarden, racen met ze over "Flash Lane" een plattelandsweggetje net buiten Appleby waar met snelle paarden soms bizar hard gereden wordt en rijden ze dwars door het stadje waar ze uiteindelijk de paarden wassen in de Eden rivier.
Veel zigeuners en travelers komen tegenwoordig met ultramoderne caravans getrokken door grote auto's naar Appleby, maar er zijn er ook velen die juist op dat moment hun oude nomadische levenstijl en traditie willen eren en vanuit heel Engeland met een traditionele woonwagen getrokken door hun beste gypsy paard naar Appleby reizen. Het is soms een rare combinatie, een plek waar de moderne wereld samenkomt met eeuwenoude tradities waaraan de meeste gypsies trouw blijven en dat is niet altijd gemakkelijk in deze moderne tijd waarin veel vooroordelen zijn, hoewel elke zigeunergemeenschap altijd al, door de eeuwen heen, met discriminatie en vooroordelen te maken heeft gehad.
Het zigeunerpaard, het gypsy gold, neemt een speciale plek in op zowel de Appleby Horse Fair als in het leven van de gypsies. Door hen gefokt door de eeuwen heen onstond er een compact sterk paard, niet al te groot en met stevige benen waaraan weelderig behang zit. Ze moesten stevig zijn en met weinig toe kunnen en sterk genoeg om probleemloos een bowtop te trekken (een bowtop is een woonwagen die een geraamte van hout heeft en overspannen is met stevige zeegroen stof, vaak heeft de wagen prachtig houtsnijwerk aan zowel de buiten als binnenkant). Gypsies houden van bonte paardjes, dus veel van de paarden zijn "coloured", zij noemen dit type paarden (ook als ze zwart zijn) coloured cobs, of traditional cobs. Sommige cobs zijn zo waardevol voor gypsies dat onze oren klapperen zodra we het bedrag horen, daarom worden ze ook wel gypsy gold genoemd. In Nederland (en de rest van Europa) werd dit type paard een jaar of 15-20 populair en werden er velen uit Engeland en later Ierland geïmporteerd. Hier noemt men ze tinker, waarom snap ik nog steeds niet, want in Engeland is tinker over het algemeen een scheldnaam voor zigeuner.
"Heb jij coloured cobs?" vraagt een zigeunerman me terwijl hij me een beetje argwanend aankijkt terwijl ik aan het fotograferen ben. Niet dat er niet meer fotografen rondlopen, het stikt ervan, maar ik was een beetje uit de massa gelopen, naar daar waar geen gadjos* waren. "Ja" antwoorde ik hem, "we hebben een kleine kudde op onze boerderij in Nederland". Van het ene op het andere moment kijkt hij me minder argwanend aan, ik had een beetje van zijn respect gewonnen omdat ik hun zigeunerpaarden had. De argwaan over mijn fotografie verdween ook en ik ging door met het nemen van foto's terwijl zijn vrouw druk tegen me doorpraatte. "Je moet volgend jaar ook met een caravan komen" zei ze toen we afscheid namen en we schudden elkaar de hand en gingen ieder ons eigen weg.
Naast veel zigeuners en travelers wordt het jaarlijkse evenement ook druk bezocht door *niet- zigeuners (door zigeuners gadjos genoemd) en toeristen. Toen ik naar de Appleby Horse Fair ging in een klein, maar bomvol lokaal treintje (bomvol Appleby Horsefair bezoekers) vertelde een oudere mevrouw dat ze ondanks dat ze in de 80 was nog steeds elk jaar gaat, "It's a lovely day out" zei ze vrolijk. Elk jaar reist ze vanuit het dorpje waar ze woont aan de oostkust van Yorkshire met de trein naar Appleby om naar de fair te kunnen gaan. "Mensen komen vanuit het hele land en zelfs het buitenland naar de fair" vertelt ze, "het kost mij 3 uur om er te komen, maar dat is het meer dan waard, elk jaar weer, maar ook de reis ernaartoe is prachtig" Dat is ook zo, de trein waarin we zitten vertrekt vanuit Leeds en rijdt dwars door de prachtige ruige Yorkshire Dales voordat 'ie de groen Eden Valley inrijdt waarin Appleby ligt.
© Anna Rubingh
